Mimo, że wszystkie przypadki stalkingu mogą na pierwszy rzut oka wyglądać podobnie, motywacja sprawców stalkingu do uporczywego nękania i prześladowania wybranej przez nich osoby będzie różna. Zagrożenie, jakie niesie ze sobą stalking, będzie zależało od tego, z jakim rodzajem stalkera możemy mieć do czynienia.
5 typów stalkerów
Jeśli weźmiemy pod uwagę kontekst, w którym działa stalker, jego początkową motywację do kontaktu z osobą prześladowaną, rolę, jaką w stalkingu może odegrać choroba psychiczna oraz cel, jaki stalker chce osiągnąć, stalkerów można podzielić na 5 różnych grup.
Odrzucony Stalker (ang. rejected stalker).
Odrzucony stalker to osoba, z którą byliśmy w związku o charakterze intymnym, czyli były partner, małżonek, bliski przyjaciel lub osoba, z którą łączyła nas jakiegoś rodzaju relacja intymna, nawet, jeśli była to jedna randka, flirt lub niezobowiązujący seks. Początkową motywacją odrzuconego stalkera jest chęć podtrzymania związku z nami lub chęć zemsty za to, że zdecydowaliśmy zakończyć związek. Odrzucony stalker może z jednej strony chcieć pozostać z nami w związku, a z drugiej strony może też chcieć ukarać nas za odebranie mu kontroli nad związkiem. Odrzucony stalker to najczęstszy i jednocześnie najbardziej niebezpieczny rodzaj stalkera, który może posunąć się nawet do morderstwa. W wielu przypadkach odrzucony stalker był sprawcą przemocy domowej, gdy związek z ofiarą jeszcze trwał, i stalking jest po prostu jej przedłużeniem. Większość odrzuconych stalkerów to mężczyźni (chociaż kobiety również stalkują byłych partnerów).
Zawzięty Stalker (ang. resentful stalker)
Zawzięty stalker to osoba, która widzi siebie samą jako ofiarę upokorzenia, poniżenia lub krzywdy ze strony innych. Zawzięty stalker prześladuje znajomych, sąsiadów lub nawet osoby obce, które jego zdaniem potraktowały go niesprawiedliwie. Zawzięty stalker może cierpieć na zaburzenia psychiczne, które powodują obsesyjną chęć zemsty za domniemane krzywdy. Uporczywe nękanie ofiary i jej strach daje zawziętemu stalkerowi poczucie władzy i kontroli. Zawzięty stalker uważa stalking za usprawiedliwione narzędzie obrony i oporu wobec osoby lub instytucji, która w jego mniemaniu źle go potraktowała.
Poszukiwacz Urojonej Bliskości (ang. intimacy seeker)
Zastanawiałam się przez chwilę nad polskim odpowiednikiem tego rodzaju stalkera i doszłam do wniosku, że powyższe tłumaczenie być może odda, czym ten typ stalkingu różni się od innych. Poszukiwacz Urojonej Bliskości to stalker, który znajduje i prześladuje ofiarę w kontekście własnej samotności. Poszukiwacz Urojonej Bliskości często cierpi na zaburzenia psychiczne, które powodują głębokie przeświadczenie, że jest w intymnym związku z prześladowaną przez siebie osobą, mimo że taki związek nigdy nie istniał. Poszukiwacz Urojonej Bliskości nęka osoby sobie zupełnie obce, przypadkowo poznane lub znajomych. Poszukiwacz Urojonej Bliskości to również ten rodziaj stalkera, który prześladuje osoby publiczne. Jednym z ostatnio nagłośnionych przypadków tego rodzaju stalkingu jest sprawa jednej z najwybitniejszych polskich sportsmenek, Justyny Kowalczyk, którą od lat prześladuje nieznany jej stalker. Z opisu (kliknij tutaj) można wywnioskować, że jest to właśnie Poszukiwacz Urojonej Bliskości.
Natrętny Erotoman (ang. incompetent suitor)
Natrętny Erotoman to osoba, która prześladuje osoby obce, przypadkowo poznane lub znajomych dla zaspokojenia swoich potrzeb seksualnych. Celem Natrętnego Erotomana nie jest trwały związek, a randka, niezobowiązujący seks lub jakakolwiek forma aktywności seksualnej. Natrętny Erotoman to zwykle osoba samotna, z ograniczonymi umiejętnościami interpersonalnymi, w niektórych przypadkach również z niepełnosprawnością intelektualną. Stalking w wykonaniu Natrętnego Erotomana zwykle trwa krótko, a Natrętny Erotoman wykazuje zupełną obojętność na reakcję osoby przez siebie prześladowanej i odczuwany przez nią strach, stres oraz poczucie osaczenia i obrzydzenia.
Intruz Gwałciciel (ang. predatory stalker)
Intruz Gwałciciel to zwykle mężczyzna, który śledzi, nęka, prześladuje i atakuje zwykle obce sobie kobiety na tle seksualnym. Intruz Gwałciciel to typ stalkera, który początkowo może śledzić ofiarę w celu zebrania o niej informacji i gratyfikacji seksualnej. Stalking w wykonaniu Intruza Gwałciciela również często pełni funkcje przygotowania i zaplanowania napaści o charakterze seksualnym lub gwałtu. Intruz Gwałciciel to stalker, który chce osiągnąć poczucie nieograniczonej władzy i kontroli nad życiem niczego nie podejrzewającej ofiary.
